ମୁଁ ଯେବେ ବି ସେଠିକୁ ଯାଏ ପିଲାଏ ଅନେଇ ରହିଥାଆନ୍ତି ତାଙ୍କ ସହ କିଛି ସମୟ ବିତେଇବି ବୋଲି। ଅଳ୍ପ କେଇ ଘଣ୍ଟାରେ ତାଙ୍କ ମନ ଭରେନି, କିଛି ଦିନ ରହିବାକୁ ହୁଏ ମୋତେ। ଅନ୍ତତଃ ୧୫, ୨୦ ଦିନ କି ମାସେ। ମୁଁ କେବେ ବି ପୂର୍ବରୁ କିଛି ବିଧିବଦ୍ଧ ଯୋଜନା କରିନଥାଏ, ସେମାନଙ୍କ ଆଗ୍ରହକୁ କେବଳ ବାଟ କଢେଇନିଏ। ବିଗତ ଛଅ ବର୍ଷ ହେଲା ମୁଁ ସେଠାରେ ବିକଳ୍ପ ଶିକ୍ଷଣର ପ୍ରୟୋଗ ପାଇଁ କାମ କରିଆସୁଥିଲେ ବି ସବୁବେଳେ ସମୟ ଦେଇପାରେନି। ପିଲାଙ୍କ ସହ ମିଶି ତାଙ୍କ ଅନୁସାରେ ଯୋଜନାଟିଏ ସିନା ମୁଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଦିଏ, କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରନ୍ତି କିନ୍ତୁ ସେଠାକାର ଶିକ୍ଷକମାନେ। ଯେତେ ଯାହା ପଦ୍ଧତିଗତ ପରିବର୍ତ୍ତନ କଲେ ବି ଜଣେ ଦୁଇ ଜଣଙ୍କୁ ଛାଡ଼ି ଦେଲେ ଅନ୍ୟମାନେ ‘ପିଲାଏ କିଛି ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ ତାଙ୍କୁ ଘୋରି ପିଆଇଦେବା ଦରକାର’ ଧାରଣା ଭିତରୁ ମୁକୁଳିବାକୁ ଚାହାନ୍ତି ନାହିଁ। ମୁଁ ରହିବା ଦିନ ତକ ଶିଖେଇ ଶିଖେଇ ଅଣନିଶ୍ୱାସୀ କରିପକାଉଥିବା ସେଇ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କ ଦାଉରୁ ମୁକ୍ତି ମିଳେ ବୋଲି ପିଲାଙ୍କ ଖୁସି କହିଲେ ନସରେ।
ଦୁଇ ଦିନ ପୂର୍ବରୁ ଟିକିଏ ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଚାଲିଥିଲା କ୍ଲାସ । ସକାଳ ସାଢ଼େ ସାତରେ ବଡ଼ ସାନ ସମସ୍ତେ ଏକାଠି ହେଉଥିଲେ ଆଠଟା ରୁମ ଥିବା ଗୋଟେ ଗୋଲାକାର ବିଲଡିଙ୍ଗ ରେ । ‘କ’ ଦଳ ମୋ ସାଙ୍ଗରେ ପଡିଆକୁ ଆସ ବା ‘ଖ’ ଦଳ ମୋ ପାଖକୁ ଆସ କହି ଡାକିନିଅନ୍ତି ବଡ଼ମାନେ । ସେତେବେଳେ ସମୁଦାୟ ଚାରୋଟି ଦଳରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା ପିଲାଙ୍କୁ । ମୁଁ ସେଦିନ ଦୁଇଟି ଦଳର ପିଲାଙ୍କୁ ମୋ ପାଖକୁ ଆସିବାକୁ କହିଲି । ସେମାନେ ଖୁସି ହୋଇ ଦଉଡି ଆସି ମୋ ଚାରିପାଖେ ମହୁ ମାଛି ପରି ଘେରିଯାଇ ପଚାରିଲେ, “ତୁ ସତରେ ଆମ କ୍ଲାସ୍ ନେବୁ ତ? ମୁଁ ‘ହଁ’ ଭରିଲାରୁ ଦଉଡ଼ାଦଉଡ଼ି କରି ଯାଇ ନିଜ ବହି ଖାତା ଧରି ମୋ ପାଖକୁ ଫେରି ଆସିଲେ ।
ଦୁଇଟି ଦଳର ପିଲାମିଶି ହେଲେ ସମୁଦାୟ ବାଇଶି ଜଣ । ସେମାନଙ୍କର ବୟସ ପୁଣି ଆଠରୁ ତେର ବର୍ଷ ଯାଏଁ । ଭାରତରେ ପ୍ରଚଳିତ ଗତାନୁଗତିକ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନୁସାରେ ସେମାନେ ତୃତୀୟରୁ ଅଷ୍ଟମ ଶ୍ରେଣୀ ପଢୁଥିବା ପିଲା । ଅର୍ଥାତ୍ ଛଅଟି ଶ୍ରେଣୀର ପିଲା ପାଖାପାଖି ଏକାଠି ବସିଲେ ।
ମୁଁ ଓ ମୋର ଜଣେ ସହଯୋଗୀ ଶିକ୍ଷକ ଏବଂ ସମସ୍ତ ପିଲା ଗୋଲ କରି ବସିଗଲୁ ବିଲଡିଙ୍ଗ୍ ମଝିରେ ଥିବା ସେଇ ଖୋଲା ପ୍ରାଙ୍ଗଣ ଚାରିକଡରେ । ପ୍ରଥମେ କିଛି ଗୋଟେ ଖେଳ ଖେଳିବା ଲାଗି ପିଲାଙ୍କର ଆଗ୍ରହ ଦେଖି ମୁଁ ପଣ୍ଡିତ ଖେଳଟି ଆରମ୍ଭ କଲି । ଭାଷାର ମାଧ୍ୟମ କିନ୍ତୁ ଇଂରାଜୀ ଥିଲା ଖେଳର । (ପଣ୍ଡିତ ଖେଳର କେତୋଟି ନିୟମ ଥାଏ, ଯେମିତିକି ଖେଳରେ ଜଣେ ପଣ୍ଡିତେ ରହିବେ ଓ ସେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ପଣ୍ଡିତେ କହିଲେ ଅମୁକ କର କିମ୍ବା ସମୁକ କର କହି ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେବେ । ପଣ୍ଡିତେଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଅକ୍ଷରେ ଅକ୍ଷରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀଙ୍କୁ ମାନିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଭୁଲ୍ ହେଲେ ଖେଳରୁ ବାହାରି ଯିବାକୁ ହେବ । ପଣ୍ଡିତେ କହିଲେ ବାଁ କାନ ଧର, ପଣ୍ଡିତେ କହିଲେ ଡାହାଣ ଆଖି ବନ୍ଦ କର, ଦୁଇ ହାତ ଉପରକୁ ଉଠାଅ । ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀମାନେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ମୁତାବକ ବାମ କାନ ଧରିଲେ,ଡାହାଣ ଆଖି ବନ୍ଦ କଲେ । କିନ୍ତୁ ଯେଉଁମାନେ ଉପରକୁ ଦୁଇ ହାତ ଉଠାଇଲେ ସେମାନେ ଖେଳରୁ ବାହାରି ଯିବେ । କାରଣ ଏହି ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ପୂର୍ବରୁ ପଣ୍ଡିତେ କୁହାଯାଇନଥିଲା । ଏହାଛଡା ଖେଳାଉଥିବା ପଣ୍ଡିତେ ମଧ୍ୟ ମଝିରେ ମଝିରେ ନିଜ ନିର୍ଦ୍ଦେଶର ଓଲଟା କାମଟି କରି ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀମାନଙ୍କୁ ଅସୁବିଧାରେ ବି ପକାଇ ଦିଅନ୍ତି । ପଣ୍ଡିତେ କହିଲେ ବାଁ କାନ ଧର କହି ନିଜେ ଡାହାଣ କାନ ଧରନ୍ତି । ତାଙ୍କ ଦେଖାଦେଖି ଡାହାଣ କାନ ଧରିଥିବା ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀଙ୍କୁ ଖେଳରୁ ବାହାରି ଯିବାକୁ ହୁଏ ।
ସେଦିନ ଖେଳରେ ମୁଁ ପଣ୍ଡିତ ହୋଇ ଖେଳ ଆରମ୍ଭ କଲି । ମୋ ପରି ଆମ ଗାଁ ଗହଳର ପିଲାଏ ବି ଇଂରାଜୀ ଭାଷାକୁ ଏତେ ଭଲ ପାଆନ୍ତିନି, ଟିକେ ଡରନ୍ତି । ଶିକ୍ଷକ, ଅଭିଭାବକ ଓ ସମାଜ ଆମ ଭିତରେ କେଉଁଠି ଠାଏ ପିଲାଦିନରୁ ଇଂରାଜୀ ଜାଣିବା ନିହାତି ଜରୁରୀ ବୋଲି ଭର୍ତ୍ତି କରିଦେଇଛନ୍ତି । ସେମାନେ ହୁଏତ ଭୁଲି ଯାଇଥାଆନ୍ତି, ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଯାହା କରିବାକୁ କୁହାଯାଏ ସେମାନେ(ଏକ୍ସଟ୍ରୋଭର୍ଟ ହୋଇଥିଲେ) ତାହାର ଠିକ୍ ଓଲଟା କରନ୍ତି ନହେଲେ ଆଦୌକରନ୍ତି ନାହିଁ ନଚେତ୍ (ଇଣ୍ଟ୍ରୋଭର୍ଟ( ହୋଇଥିଲେ) ଶିଖିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁ କରୁ ଡରିବା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି । ଏସବୁ ସାଙ୍ଗକୁ ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷାର ମାନ ଓ ବିଦେଶୀ ଭାଷା କହିବାର ଆବଶ୍ୟକୀୟ ପରିବେଶ ଅଭାବକୁ ଅଣଦେଖା କରି ଭଲ ଇଂରାଜୀ କହିବା ଓ ଲେଖିବା ପାଇଁ ବାଧ୍ୟବାଧକତା ବପିଲାଙ୍କ ମନରେ ଭାଷା ପ୍ରତି ସ୍ୱତଃ ଭୟ ଓ ବିରକ୍ତି ତିଆରି କରିଛି ।)ତେଣୁ ସେଦିନ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ପ୍ରତି ଉଦାସୀନ ଏହି ପିଲାମାନଙ୍କୁମୁଁleft କହିଲା ବେଳକୁ କିଏ right ବୁଝୁଥାଏ ତ କିଏ right ବେଳେ left। ଖେଳଟିରେ ମୁଁ କେବଳ ଶରୀରର ଅଙ୍ଗପ୍ରତ୍ୟଙ୍ଗ ଚିହ୍ନାଇବାକୁ ସୂଚନା ଦେଉଥାଏ । thigh, knee କି upper lipର ସୂଚନା ଦେବାବେଳେ କିଏ ୟାକୁ ତାକୁ ଅନାଉଥାଏ ତ କିଏ ଦ୍ୱନ୍ଦରେ କିଛି କରିନପାରି ଠିଆ ହୋଇ ଯାଉଥାଏ । ଆଉ କିଏ ମୁଁ ଭୁଲ୍ ଭାଲ୍ କରି ଦେଖାଉ ଥିବା ସୂଚନା ଗୁଡିକୁ ଦେଖି ଭୁଲ୍ କରିପକାଉଥାଏ । ସବୁଠୁ ଖୁସିର କଥାଟି ହେଲା, ଶେଷ ଯାଏଁ ଯେଉଁ ପିଲାଟି ସବୁ ସୂଚନାକୁ ଠିକ୍ ଠିକ୍ ଭାବେ ଦର୍ଶାଇ ରହିଥିଲା, ସେ ଥିଲା ସବୁଠୁ ସାନ ଏଜ୍ ଗ୍ରୁପ୍ ର ଅର୍ଥାତ୍ ଆଠ ବର୍ଷର ଜାନ୍ ।
ଖେଳ ସରୁସରୁ କିଛି ପିଲା ଝରକା ବାଟେ ବାହାରକୁ ଅନେଇଥିବାର ଦେଖି ପଚାରିଲି; “କଣ ସବୁ ଦିଶୁଛି କି ବାହାରେ?” ସମସ୍ତେ ଏକସଙ୍ଗେ କହିଉଠିଲେ; “ଘାସ, ସବୁଜ ଗଛ, ବଡ ବଡ ଗଛ, ବୁଦା ଗଛ, ଇତ୍ୟାଦି”। ଏବଂ ନିଜ ନିଜ ଭିତରେ ଟଣାଓଟରା ଲାଗିସାରି ସବା ଶେଷରେ ମୋତେ ଏକାସଙ୍ଗେ ଯେଉଁଟା କହିଲେ ସେଇଟା ଥିଲା “ସବୁଜ ଗଛ”। ମୋର ପରବର୍ତ୍ତୀ ପ୍ରଶ୍ନ ଥିଲା “ଆମର ଯେମିତି parts of body କୁ ଚିହ୍ନାଇଲ ଗଛର ବି କଣ ସେମିତି ଅଛି?” ସମସ୍ତେ ଜୋରରେ ‘ହଁ’ ବୋଲି କହିଲାରୁ ଆମେ ସମସ୍ତେ ସେଇ ଗୋଲରେ ବସି ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ଗଛର ଅଙ୍ଗପ୍ରତ୍ୟଙ୍ଗ ନାଁ କହିଚାଲିଲୁ । ଜଣେ କହିଥବା ଶବ୍ଦକୁ କେହି ପୁନରାବୃତ୍ତି କରୁନଥାନ୍ତି । କେହି ଯଦି ଭୁଲ୍ରେ ବି ପୁନରାବୃତ୍ତି କରିଦେଉଥାଏ, ଅନ୍ୟମାନେ “ଏଇଟା ସରିଛି” କହି ଚିଲ୍ଲାଉଥାନ୍ତି । ତେଣୁ ମୋତେ ଆଉ ଖେଳର ନିୟମଟେ ତିଆରି କରି “ଏଇ ସବୁ କଥା ହେବନି” ବୋଲି କହିବାକୁ ପଡ଼ିଲାନି । ଗଛ ବିଷୟରେ କଥା କହିବାର ଏହି ଅବସରଟି ପାଇବା ଭିତରେ ଶବ୍ଦ ବିଷୟରେ କିଛି ଧାରଣା ଆସିଗଲା ସମସ୍ତଙ୍କର।ଏଥର ସମସ୍ତେ ସାଙ୍ଗ ହୋଇ ବସିଗଲୁ ଗଛ ସମ୍ପର୍କିତ ଶବ୍ଦ ସବୁ ଲେଖିବାରେ, ଦଶ ମିନିଟ୍ ଭିତରେ ସର୍ବାଧିକ ଏକାଅଶୀଟି ଶବ୍ଦ ଯାଏଁ ପିଲାଏ ଲେଖିଥିଲେ । କେତେ ଶବ୍ଦ ଲେଖିଲେ ସେଇଟା ଯେତେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ନଥିଲା, ତାଙ୍କର ଆଗ୍ରହରେ ଲାଗିରହିବାଟା ସେତେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା ।
ଲେଖିସାରିବା ପରେ ଆରମ୍ଭ ହେଲାନିଜ ଲେଖାକୁ ପଢିବାର ପର୍ଯ୍ୟାୟ।ନିଜେ ଲେଖିଥିବା କଥାଟିକୁ ନିଜେ ଯେମିତି ପଢିହୁଏ ଅନ୍ୟ ଜଣେ ସେମିତି ପଢିପାରେନି । କେତେବେଳେ ନିଜେ ଲେଖିଥିବା ଶବ୍ଦଟି ଅଚିହ୍ନା ଲାଗେ ବୋଲି ପଢିବାରେ ଭୁଲଭାଲ ହୋଇଯାଏ ତ କେତେବେଳେ ଅପରିଚିତ ଥିବା ଶବ୍ଦ ହାବୁଡରେ ପଡିଲେ ବି ଠିକ୍ କରି ପଢି ହୋଇଯାଏ । ଅନେକ ସମୟରେ ମୁଁ ଦେଖିଛି ଗୋଟିଏ ପିଲା ସବୁତକ ଶବ୍ଦର ବନାନ ଭୁଲ୍ (ଆମ ହିସାବରେ) ଲେଖିଥିଲେ ବି ଖୁବ୍ ସହଜରେ ଆମ ବୁଝିବା ପରି ପଢିଦେଇପାରେ । ଆଉ କିଏ ପଢିଲେ ହୁଏତ ସେଥିରୁ କିଛି ବି ବୁଝିପାରିବନି । ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ହାତରେ ଯଦି ସେଇ ଖାତାଟି ପଡ଼େ ତେବେ ଖାତା ସାରା ନାଲି ଗାର ଭର୍ତ୍ତି ହେବା ସାର ହେବ । ଆଉ ନମ୍ବର ଯଦି ଦିଆଯାଉଥାଏ ତେବେ ତାକୁ ନାଲି କାଳିରେ ଜକଜକ ଦିଶୁଥିବା ବଡ଼ ଶୂନଟିଏ ମିଳିବ । ମୁଁ ଏଇ ପଦ୍ଧତିଟିକୁ ଗ୍ରହଣ କରିପାରେନି । ତେଣୁ ପଢିବା ଦାୟିତ୍ୱ ସେଇମାନଙ୍କ ହାତରେ ଦେଇ ତାଙ୍କ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ବଢେଇବାର ଏଇ ସୁଯୋଗଟିକୁ ମୁଁ ହାତଛଡା କରିନଥିଲି ।
ପ୍ରଥମ ଛଅ ଜଣ ପିଲା ନିଜ ନିଜ ଶବ୍ଦ ସବୁ ପଢିବା ବେଳେ ଅନ୍ୟମାନେ କେଉଁ ଶବ୍ଦଗୁଡିକ ଗଛ ସଂପର୍କିତ ନୁହେଁ ବା କେଉଁଗୁଡିକ ପୁନରାବୃତ୍ତି ହୋଇଯାଉଛି ସେଗୁଡିକ କହିଦେଉଥିଲେ । ତେଣୁ ଏ କାମଟି ବି ବେଶ୍ଆଗ୍ରହୋଦ୍ଦୀପକ ଭାବେ ଚାଲିଥିଲା । ତିନି ଜଣ ପିଲା, ଯେଉଁମାନେ ସବୁବେଳେ ଭଲ କୁହନ୍ତି, ପଢନ୍ତି, ଲେଖନ୍ତି ବୋଲି ନାଁ ଡାକ ଓ ସେଇମାନେ ହିଁ ଅଧିକ ଜାଣିଛନ୍ତି ବୋଲି ମନେମନେ ଭାବନ୍ତି (ଶିକ୍ଷକ ମାନଙ୍କ କୃପାରୁ) ସେଇମାନେ ହିଁ ବେଶୀ ଆଗ୍ରହରେ ତ୍ରୁଟିଗୁଡିକ ବାଛିବାରେ ଲାଗିପଡିଲେ; ଯଦିଓ ସେମାନେ ମାତ୍ର ତିରିଶରୁ ଚାଳିଶି ଭିତରେ ଶବ୍ଦ ଲେଖିଥିଲେ। ସେଦିନ ସବୁଠୁ ଅଧିକ ଶବ୍ଦ ଲେଖିଥିବା ପିଲାଟି ସବୁଠୁ ବଡ଼ ଶ୍ରେଣୀର ପିଲା, ସେ କିନ୍ତୁ ନିଜ ବିଦ୍ୟାଳୟ କି ବାପା-ମାଆଙ୍କ ନାଁ ବି ଠିକ୍ରେ ଲେଖିପାରେନି ବୋଲି ଶିକ୍ଷକ ମାନଙ୍କର ସବୁବେଳେ ତା ନାଁ ରେ ଅଭିଯୋଗ। ସ୍ଥିର ହୋଇ କ୍ଲାସରେ ବି ସେ କେବେ ବସେନି । ସେଦିନର କଥା କିନ୍ତୁ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କ ସବୁ ଅଭିଯୋଗକୁ ଭୁଲ୍ ପ୍ରମାଣିତ କରିଥିଲା।
ପଢା ସରିବା ପରେ ଆମେ ସମସ୍ତେ ତିନୋଟି ଦଳରେ ଭାଗ ହୋଇଗଲୁ । ପଚାଶରୁ ଅଧିକ ଶବ୍ଦ ଲେଖିଥିବା ପିଲାଙ୍କୁ (ଛଅ ଜଣ) ନେଇ ପ୍ରଥମ ଦଳ, ୪୦ରୁ ୫୦ ଭିତରେ ଶବ୍ଦ ଲେଖିଥିବା ପିଲାଙ୍କୁ (ନଅ ଜଣ) ନେଇ ଦ୍ୱିତୀୟ ଦଳ ଓ ତିରିଶରୁ ଚାଳିଶି ଶବ୍ଦ ଲେଖିଥିବା ପିଲାଙ୍କୁ (ସାତ ଜଣ) ନେଇ ତୃତୀୟ ଦଳର ଗଠନ ହେଲା । ଦଳ ସବୁବେଳେ ପିଲାମାନଙ୍କ ପରଫରମାନ୍ସ ଆଧାରରେ ହେବା ଉଚିତ୍ ବୋଲି ମୋର ବିଶ୍ୱାସ। ଏହା ପୁଣି ସ୍ଥାୟୀ ନହୋଇ ସମୟକୁ ସମୟ ପରଫରମାନ୍ସ ଅନୁସାରେ ବଦଳିବା ବି ଦରକାର। ବୟସ, ଶ୍ରେଣୀ କି ମାର୍କ-ଗ୍ରେଡ୍ ଅନୁସାରେ ଲମ୍ବା ସମୟ ପାଇଁ ଯେଉଁ ବିଭାଜନ ଆମ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ତିଆରି କରେ ତାହା ଜଣଙ୍କର ମୌଳିକ ଆଗ୍ରହରେ ବାଧା ଦେବା ସହ ଅଗ୍ରଗତି କରିବାର ବାଟ ରୋକେ, ନୂଆ କିଛି କରିବାର ସମ୍ଭାବନାକୁ ବି ମାରିଦିଏ।
ପିଲାଙ୍କୁ କିଛି ସୂଚନା ନଦେଇ A4 ସାଇଜ୍ର କାଗଜ, କୁନି କୁନିପାଣି ରଙ୍ଗ ଡବାରେ ଅଠା, କଇଁଚି ଆଦି ବାଣ୍ଟିଦେଲି।ଏତକ ପାଇଯାଇ ସେମାନେ ଚିଲାଇଲେ ଚିତ୍ର କରିବେ ବୋଲି । ମୁଁ “କି ପ୍ରକାର ଚିତ୍ର ଆଙ୍କିବ” ବୋଲି ପଚାରିବାରୁ ସେମାନେ “ଗଛ” ବୋଲି କହିଲେ, ମୁଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଲି, “ଚିତ୍ର ତ ସବୁବେଳେ କରୁଛ, ଆଜି ବି ତୁମେ କହିବା ଅନୁସାରେ ଗଛ ଚିତ୍ର ହିଁ ଆଙ୍କିବ । ସେଗୁଡିକୁ ବିଭିନ୍ନ ତ୍ରିଭୁଜ, ବର୍ଗକ୍ଷେତ୍ର, ଆୟତକ୍ଷେତ୍ର ମଝିରେ ଆଙ୍କିଲେ କେମିତି ହୁଅନ୍ତା?” ସମସ୍ତେ ଖୁସିରେ ହଁ ଭରିଲେ । ପିଲାଙ୍କର ମତାମତ ଓ ମୋ ସହ ଆଲୋଚନା ପରେ ଆମେ ସ୍ଥିର କଲୁ ଯେ, A4 ସାଇଜ୍ କାଗଜଟିରେ ତ୍ରିଭୁଜ, ବର୍ଗକ୍ଷେତ୍ର, ଆୟତକ୍ଷେତ୍ର ଗୁଡିକ ଏମିତି ଆଙ୍କିବୁ, ଯେମିତି କି ଖାଲି ବି ଜାଗା ଆଉ ବଳିପଡିବନି । ଏବଂ ଚିତ୍ର ସାରି ରଙ୍ଗ ଦେବା ପରେ ଏହି shape ଗୁଡିକୁ କଇଁଚିରେ କାଟି ଅନ୍ୟ ଗୋଟିଏ କାଗଜରେ ଏମିତି ଭାବରେ ଲଗାଇବୁ ଯେ କେଉଁଠି ବି ଦ୍ୱିତୀୟ କାଗଜଟିର ଧଳା ଅଂଶ ଦେଖାଯିବନି ।
ଏତକ କଥା ସ୍ଥିର କରିସାରି ବଡ-ସାନ ସଭିଏଁ ଲାଗିପଡିଲୁ ଚିତ୍ର ଆଙ୍କିବାରେ । ସାନ ପିଲାମାନେ ତାଙ୍କଠୁ ଟିକେ ବଡପିଲାଙ୍କର ଓ ବଡମାନେ ମଧ୍ୟ ସାନମାନଙ୍କର ସହଯୋଗ ନେଉଥାନ୍ତି ମଝିରେ ମଝିରେ କେତେବେଳେ ବର୍ଗକ୍ଷେତ୍ର ବା ତ୍ରିଭୁଜକୁ ସ୍କେଲର ମାପିବେ ବୋଲି ତ କେତେବେଳେ ସବୁଗୁଡିକୁ କଇଁଚିରେ କାଟିଦେଇସାରି ଅନ୍ୟ କାଗଜରେ ଲଗାଇବେ କେମିତି ଜାଣିନପାରି ।
ସମସ୍ତଙ୍କ ହାତରେ ସ୍କେଲ୍, ପେନ୍ସିଲ୍, ରବର ଥାଏ । ଆଉ କେତେଜଣ ସେଟ୍ସ ସ୍କୋୟାର ପକାଇ ଖୁବ୍ ସହଜରେ ଆଙ୍କିଦେଉଥାନ୍ତି ତ୍ରିଭୁଜ, ସ୍କେଲରେ ବାହୁଗୁଡିକ ମାପି ଲେଖୁଥାଆନ୍ତି ବି ସମସ୍ତେ । ମାପଚୁପ ସାରି ସମସ୍ତେ ଲାଗିପଡିଲେ ଗଛ ଆଙ୍କିବାରେ । କେତେଜଣ ପଚାରିଲେ ସବୁ କଣ ଏକା ପ୍ରକାରର ଗଛ (ବର, ଓସ୍ତ, ଜାମୁ, ଆକାଶି) ଆଙ୍କିବୁ?
ଏମିତି ହେଲେ ତ ସବୁ ଚିତ୍ର ଏକା ଭଳି ଦିଶିବ, କିଛି ଜଣାପଡିବନି । “ତେବେ ଅଲଗା କଣ କରିପାରିବ ଭାବୁଛ?” ବୋଲି ପଚାରିଦେଇ ମୁଁ ରହିଗଲି । ସେମାନେ ପନ୍ଦର କୋଡିଏ ମିନିଟ୍ ଧରି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଗଛ ବିଷୟରେ କଥାହେଲେ, ତାଙ୍କ ଅନୁସାରେ;
ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଘାସ ଜାତୀୟ ଗଛ (ଦୁବ, ମୁଥା, ଫୁଲ ଥିବା ଘାସ)
କାହ୍ନା, ହଳଦି, ସପର କୋଚ, ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ, ଗୁଜୁରାତି ଆଦି ଗଛ
ସପରକୋଚ, ଆମ୍ୱ ଅଦା ଆଦି ଗଛ
ନଡିଆ, ତାଳ, ଗୁଆ ଆଦି ଗଛ
ଲେମନ୍ ଗ୍ରାସ୍ପରି ବୁଦା ଗଛ,
କାନ କୋଳି, ବଇଁଚ ଆଦି କଣ୍ଟା ଗଛ
ସପ୍ତଫେଣୀ, ନାଗଫେଣୀ, କିଆ ଆଦି କାକ୍ଟସ୍
ଓହଳ ଥିବା ଗଛ,
ଜାମୁ, ଆକାଶି, ଝାଉଁ, ଉଇକେଲ୍ ପଟାସ, ଆମ୍ୱ ଆଦି ଡେଙ୍ଗା ଗଛ ।
ରାଧାତମାଳ, ଗୁଡୁମାରୀ ଆଦି ଲତା ଗଛ ।
ସବୁ ଗଛଗୁଡିକ ନିଜ ପରିବେଶରୁ ଠିଆ ହୋଇ ଆଖି ବୁଲେଇ ଆଣିଲେ ତାଙ୍କୁ ଦିଶୁଥିଲା । ତେଣୁ ଏହି ପରିଚିତ ଗଛମାନଙ୍କୁ ଆଧାର କରି ସେମାନେ ଚିତ୍ର ଆଙ୍କିଲେ ।
ପ୍ରଥମ ଦଳର ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଚିତ୍ର ଆଙ୍କିବା ଲାଗି ରଙ୍ଗବେରଙ୍ଗ କାଗଜ ଦିଆଯାଇଥିବା ବେଳେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ସାଦାକାଗଜ ଦିଆ ଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁଟିକୁ ନିଜେ ରଙ୍ଗ କରିବା ପରେ ସେମାନେ ଚିତ୍ର ଆଙ୍କିଥିଲେ । ଏହାଦ୍ୱାରା ଯେଉଁ ପିଲାମାନେ ଜାଣି ଜାଣି ଅବହେଳା କରି କାମଟିକୁ ଡେରିରେ କରନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ଆଗ୍ରହୀ କରାଇବା ଥିଲା ଲକ୍ଷ୍ୟ।
ସବୁଠୁ ମଜାର କଥା ଥିଲା, ତ୍ରିଭୁଜ, ଚତୁର୍ଭୁଜ ଆଦିରେ ଗଛ ଆଙ୍କିସାରି କଇଁଚିରେ ସେସବୁକୁ କାଟି ଅଲଗା କରି ଅନ୍ୟ କାଗଜରେ ଲଗାଇବାକୁ ଯିବା ବେଳେ କାଗଜଟି ସିନା ଭର୍ତ୍ତି ହୋଇଯାଉଥିଲା ଯଥାକଥେ, ଏପଟେ ଚିତ୍ର କିନ୍ତୁ ବଳିପଡୁଥାଏ । ଏକା ମାପର କାଗଜଟି ଅନ୍ୟ କାଗଜଟିରେ ନ ଧରିବାର ଦେଖି କେହି କେହି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ ହେଉଥାଆନ୍ତି । କିଛି ପିଲା କିନ୍ତୁ ଏହି କୋଲାଜ୍ କାମଟିକୁ ଖୁବ୍ ସହଜରେ କମ୍ ସମୟରେ କରିଦେଉଥାନ୍ତି । ସବୁଠୁ ଆଗ ଅଠାରେ ଚିତ୍ର ଲଗେଇସାରି ତାର ବାରୋଟି ଯାକ ଚିତ୍ର ଗୋଟିଏ ଚିତ୍ର ପରି ଦିଶିବାରୁ ମନମାରି ବସିଥିବା କ କୁ ଦେଖି ତା ପାଖପିଲା ସବୁ ଚିତ୍ରରେ ବର୍ଡର୍ଦେଇଦେବାକୁ କହିଲାରୁ ସେ ଖୁସି ହୋଇଗଲା । ଚିତ୍ରଗୁଡିକ ବି ଏଥର ସୁନ୍ଦର ବାରି ହୋଇପଡିଲେ । ତା ଦେଖା ଦେଖି ସମସ୍ତେ ସ୍କେଚ୍ ଧରି ବର୍ଡର୍କରିବାରେ ଲାଗିପଡିଲେ ।
ଏଥର ତୃତୀୟ ଦଳକୁ ଯାଇଥିବା ଓ ଖୁବ୍ ଆଗ୍ରହରେ ବେଶୀ ଶବ୍ଦ ଲେଖିଥିବା ପିଲାମାନଙ୍କର ତ୍ରୁଟି ବାଛୁଥିବା ‘ତ’, ‘ର’, ଓ ‘ଜ’ ହିଁ ସବା ଆଗ ନିଜ କାମ ସାରିଥିଲେ । ‘ର’ ସବୁଠୁ ଆଗ ନିଜ କାମ ସାରି ଅନ୍ୟ ପିଲାମାନଙ୍କ କାମ ଗୁଡିକୁ ସଂଗ୍ରହ କରି ଫାଇଲ୍ରେ ରଖିବା କାମଟି ବି ଖୁବ୍ ସୁନ୍ଦର ଭାବେ ସମ୍ପନ୍ନ କରିଥିଲା ।
୭.୩୦ରୁ ୧୨.୦୦ ହୋଇଯାଇଥାଏ ଏ ଭିତରେ । କେହି ବି ବାହାରକୁ ଯିବାକୁ ବାହାରିନଥାନ୍ତି । ପାଣି ତ ପାଖରେ ଥାଏ ସମସ୍ତଙ୍କର । ଟିଫିନ୍ ଆଣି ମୁଁ ସେଇଠି ହିଁ ବାଣ୍ଟିଦେଇଥାଏ । କିଏ କେତେବେଳେ ଏକ ପାଇଁ ଯାଇଥାଆନ୍ତି ତ ଗୋଟିଏ ମିନିଟ୍ ଭିତରେ ଫେରିଆସି ଲାଗିପଡିଥାନ୍ତି କାମରେ । ଏମିତି ସରିଗଲା ପ୍ରଥମ କ୍ଲାସ; ଯେଉଁଥିରେ ସମସ୍ତଙ୍କର ଆଗ୍ରହ ଓ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ କାମରେ ଲାଗିରହିବା ହିଁ ମୋତେ ସବୁଠୁ ବେଶୀ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲା ।
କ୍ଲାସ ସରିବା ଆଗରୁ ପରଦିନ ପାଇଁ ଗଛକୁ ନେଇ କ’ଣ କରିବା ବୋଲି କେହି ଜଣେ ପଚାରିଲାରୁ ସମସ୍ତେ ସେ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କଲୁ । ଗଛକୁ କେନ୍ଦ୍ରରେ ରଖି କିଛି ଲେଖା ଲେଖିବୁ ବୋଲି ସ୍ଥିର ହେଲା । କେଉଁଠି ନା କେଉଁଠି ପ୍ରତିଯୋଗୀତାର ଭାବଟିଏ ତିଆରି ହୋଇଯାଇଛି ବୋଲି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଲେଖା ପାଇଁ କିଛି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ନମ୍ବର ସେମାନଙ୍କୁ ଦିଆଯିବା ଦରକାର ବୋଲି ପିଲାଏ ଚାହିଁଲେ । ମୁଁ ଆରମ୍ଭରୁ ସେମାନଙ୍କ ଆଗ୍ରହରେ ବନ୍ଧ ପକେଇବିନି ବୋଲି ରାଜି ହୋଇଗଲି ତାଙ୍କ କଥାରେ। ଏଇ ଯେମିତି:
ଇଂରାଜୀ କବିତା ପାଇଁ୪୦ ମାର୍କ, ୨୦ଟି ଇଂରାଜୀ ଶବ୍ଦ ପାଇଁ୫ ମାର୍କ, ୫୦ଟି ଓଡିଆ ଶବ୍ଦ ପାଇଁ୫ ମାର୍କ, ଧନ୍ଦା ପାଇଁ୫ ମାର୍କ, ପହଳି ପାଇଁ୫ ମାର୍କ, ଗପ ପାଇଁ୨୦ ମାର୍କ, କବିତା ପାଇଁ୨୦ ମାର୍କ। ସର୍ବମୋଟ ୧୦୦ ମାର୍କ।
ଏହି ସାତ ପ୍ରକାର କାମ ଭିତରୁ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ସମସ୍ତେ ପାଞ୍ଚୋଟି ବିଭାଗକୁ ଛୁଇଁବୁ ବୋଲି ସ୍ଥିର କରିବା ସହ ଅଧିକ ଭଲ ଲାଗୁଥିବା ବା ଭଲ କରିପାରୁଥିବା ବିଭାଗଟିରେ ଦୁଇ, ତିନୋଟି ଅଧିକ କାମ କରି ୧୦୦ ମାର୍କର କାମ ପୁରା କରି ଆଣିବୁ ବୋଲି ସମସ୍ତେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଲୁ । ମେଳ ଭାଙ୍ଗି ଫେରିବା ବେଳକୁ ତୁ ବି କରିକି ଆଣିଥିବୁ , ଆମେ ମାର୍କ ଦେବୁ କହି ମୋତେ ସବୁ ପିଲା ଘେରିଗଲେ।
ପରଦିନ ସକାଳେ ମୋ ସମେତ ଯେଉଁ ସାତ ଜଣ ପିଲା ପୁରା ୧୦୦ ମାର୍କର କାମ କରିସାରିଥିଲୁ ନିଜ ନିଜ ଲେଖା ପଢିଲୁ ଓ ଅନ୍ୟମାନେ ଶୁଣିଲେ । ପିଲାଏ ବେଶୀ ଧନ୍ଦା ଓ ପହଳି ଲେଖିଥିଲେ । ଆମ ଲେଖା ଶୁଣିସାରିବା ପରେ ଯେଉଁମାନେ ଲେଖି ସାରିନଥିଲେ ସେମାନେ ବାକିଆ କାମ ସାରିବାରେ ଲାଗିପଡିଲେ । ଆଉ ଆମେ ଆଠ ଜଣ (ଗତକାଲି ୨ୟ ଓ ୩ୟ ଗ୍ରୁପ୍ରେ ଥିବା ପିଲା ଓ ଆଠ ବର୍ଷର ସେ ଝିଅଟି) ଚାଲିଲୁ ଇଣ୍ଟର୍ନେଟ୍ରୁ ଖୋଜି ଗଛ ସଂପର୍କିତ କିଛି ଭିଡିଓ ଦେଖିବାକୁ । ପ୍ରାୟ ଚାରୋଟି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆମେ ଦେଖିଲୁ ।
ପ୍ରଥମଟି ଗୋଟିଏ କ୍ଷୁଦ୍ର ସିନେମା ଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଗଛ ଆମକୁ କେତେ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଛି ଦର୍ଶାଯାଇଥିଲା । ଗୋଟିଏ କଲୋନୀ ଭିତରେ ଥିବା ଶହେ ବର୍ଷର ପୁରୁଣା ଗଛଟିକୁ ପୁରୁଖା ଲୋକମାନେ କାଟିବାକୁ ଯିବା ବେଳେ, ତାଙ୍କରି ପିଲାମାନେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ସାଜି ଠିଆ ହୋଇଛନ୍ତି । ନିଜ ଖେଳର ସାଥି ଗଛଟିକୁ ଛାଡିବାକୁ ଚାହିଁନାହାନ୍ତି ସେମାନେ । ଅନେକ ଉପାୟ ଅବଲମ୍ୱନ କରି ଶେଷରେ ଗଛର ଆବଶ୍ୟକତା କଥା ନିଜ ବାପାମାଆଙ୍କୁ ବୁଝାଇବାକୁ ସମର୍ଥ ହୋଇଛନ୍ତି ପିଲାଏ। ଫିଲ୍ମଟି ହିନ୍ଦୀରେ ଥିଲା । ପିଲାଏ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ହିନ୍ଦୀ ଶିଖିନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସବୁ କଥାକୁ ଏତେ ଏକାଗ୍ରତାର ସହ ଦେଖୁଥିଲେ ଯେ ସେ କାଳେ ବୁଝିପାରୁନଥିବେ କଥାଟି ମୁଁ ପୁରା ଭୁଲିଯାଇଥିଲି ।
ଦ୍ୱିତୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମଟି ଆଗାମୀ ଦିନରେ ଅମ୍ଳଜାନର ଅଭାବକୁ ନେଇ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଛୋଟ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟାରୀଟିଏ ଥିଲା । ଘର ଭିତରୁ ବାହାରିବା ମାତ୍ରେ ଦୂର୍ଷିତ ପରିବେଶ ଯୋଗୁଁ ଲୋକ କେମିତି oxygen mask କିଣି ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି ସେଇଠୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା କଥା । କିନ୍ତୁ କିଛି ବର୍ଷ ପରେ ଲୋକେ ନିଜର ସମସ୍ତ ଅର୍ଥ ଦେଇଦେଲେ ବି oxygen mask ମିଳୁନଥିଲା । ଏଇ ଯେଉଁ ଅମ୍ଳଜାନ ବିହୀନ ପୃଥିବୀରେ ଆମେ କେମିତି ରହିବାର ପ୍ରଶ୍ନଟି ପାଖେ ଅଟକିଥିଲୁ ସମସ୍ତେ । ପିଲାଏ ଇଂରାଜୀ କହିବାରେ ଓ ଶୁଣି ବୁଝିବାରେ ଆଗରୁ ଜାଣିବା ପରେ ବି ସେ ବୁଝିଲେ କି ନାହିଁ ମୁଁ ସେଇ ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ହଠାତ୍ ପଚାରି ତାଙ୍କ ଗମ୍ଭୀରତା ଓ ବୋଧଗମ୍ୟତା ଉପରେ ଠପ୍ ଲଗାଇବାକୁ ଚାହୁଁନଥିଲି ବୋଲି ଆମେ ତା ପର ଭିଡିଓ ଦୁଇଟି ଦେଖିଲୁ । ଗୋଟିଏ ଥିଲା “ନା କାଟୋ ମୁଝେ, ବଡା ଦୁଖ୍ତା ହେ” ନାମକ ହିନ୍ଦୀ ଗୀତ ଓ ଅନ୍ୟଟି ପ୍ରକୃତିରୁ ଆମେ କଣ କଣ ସବୁ ଶିଖୁ ଉପରେ ଗୋଟିଏ ଛୋଟ କବିତା ।
ଏତକ ସରୁସରୁ ସେମାନଙ୍କର ଗଦାଏ ପ୍ରଶ୍ନ ଓ ଯୋଜନା ମୋ ଆଗରେ ଥାକ ମରା ହୋଇଗଲେ । ଏଇ ଯେମିତି;
ଆମର ଆବଶ୍ୟକତା ଯେଉଁ ଜାଗାରେ ନାହିଁ, ଆମେ ସେଠାରୁ ଗଛ କାଟିବା କାହିଁକି?
ବଡମାନେ କଣ ଠିକ୍ ଭୁଲ୍ ଜାଣିପାରୁନାହାନ୍ତି କି?
Oxygen mask ପିନ୍ଧିବା ସମୟ ଆସିବା ଆଗରୁ ଆମେମାନେ ଚେଷ୍ଟା କରି କଣ କିଛି କରିପାରିବାନି?
ମାଟିଠୁ ଧୈର୍ଯ୍ୟ, ପର୍ବତଠୁ ଶୀର୍ଷ ଉଠାଇ ଚାଲିବା, ଆକାଶଠୁ ବିସ୍ତୃତି, ସାଗରଠୁ ମନର ଗଭୀରତା ପରି ଏତେ କଥା ଶିଖିବା ଲାଗି ଥାଉ ଥାଉ ଆମେ ବହି ପଢି, ଘୋଷି ଏତେ ସମୟ କାହିଁକି ନଷ୍ଟ କରୁଛନ୍ତି? ଗଛକୁ କଣ ସତରେ କଷ୍ଟ ହୁଏ?
ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରଶ୍ନ “ଭାଷା ତାଙ୍କ ବୁଝିବାରେ ବାଧକ ହୋଇନି” କଥାଟିକୁ ମୋତେ ବେଶ୍ ବୁଝେଇଦେଲା । ଅଥଚ ସେମାନେ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଇଂରାଜୀ ଲେଖିପାରୁନାହାନ୍ତି, ଟ୍ରାନ୍ସଲେସନ କରିପାରୁନାହାନ୍ତି ବୋଲି ଘରେ, ଟ୍ୟୁସନ ସାରଙ୍କ ପାଖେ ମାଡ ଖାଇଖାଇ ଯନ୍ତ୍ରଣା ତ ଯାହା ପାଇଛନ୍ତି, ଇଂରାଜୀକୁ ଡରିବାର ବୋନସ୍ ବି ପାଇସାରିଛନ୍ତି ଏ ଭିତରେ।
ପ୍ରଶ୍ନ ପରେ ନିଜେ ନିଜେ ଏବର୍ଷ କେତେ ଲେଖାଏଁ ଗଛ ଲଗାଇବେ ତାର ବି ଗୋଟିଏ ତାଲିକା କରିଦେଲେ । କିଏ ୨୫୦, ୩୦୦ତ କିଏ ୫୦୦ । ମୁଁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଗଲି ତାଙ୍କର ସଂଖ୍ୟା ଶୁଣି । ସମସ୍ତଙ୍କ କିନ୍ତୁ ମୁହଁ ଖୁବ୍ ଗମ୍ଭୀର ଥିଲା ଏସବୁ କଥାବାର୍ତ୍ତା ହେଉଥିବା ବେଳେ । ତା ଭିତରେ କେହି ଜଣେ କହିଲା, “ଆମେ ଚାଲ ଗଛ ବିଷୟରେ ଗୋଟିଏ ନାଟକ ଲେଖିବା ।” ଅନେକ କଥା ଆଗରୁ ଜାଣିଥିଲେ ଯଦିଓ ନୂଆ କଥା କିଛି ସେଥିରେ ଯୋଡି ହୋଇଯାଇଥିଲା ଏଥର । ସେମାନଙ୍କର ଆଗ୍ରହ ଦେଖି ମୁଁ ନାଟକ ଲେଖିବା ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ଛାଡିଦେଇ ଅନ୍ୟ ପିଲାଙ୍କ ପାଖକୁ ଆସିଲି । ମୋର ସହଯୋଗୀ ଶିକ୍ଷକ ନିଜ ଲେଖା ସାରିବା ପରେ ଜଣକ କାମ ସାରୁଥିବା ପିଲାଙ୍କର ଲେଖାଗୁଡ଼ିକ ଶୁଣୁଥାନ୍ତି । ପଢିସାରିଥିବା ପିଲାଙ୍କୁ ନେଇ ଦ୍ୱିତୀୟ ଗ୍ରୁପ୍ ତିଆରି କରି ନିଜ ନିଜର ଲେଖାଗୁଡ଼ିକୁ ସୁନ୍ଦର ଅକ୍ଷରରେ ଟିପିଦେବାକୁ ସାଦା କାଗଜ ଦେଲି ।
ଦିନ ୧୨ଟା ବେଳକୁ ପ୍ରଥମ ଗ୍ରୁପ୍ର ପିଲାମାନେ ତୃତୀୟ ଦୃଶ୍ୟ ଯାଏ ଲେଖିସାରିଥାନ୍ତି । ଅନ୍ୟ ପିଲାଙ୍କୁ ଦେଖି ନିଜ ଲେଖାଗୁଡ଼ିକ ବି ଅଳ୍ପ ସମୟରେ ଉଠାଇ ଦେଇଥାନ୍ତି କାଗଜକୁ ରଂଗବେରଙ୍ଗ ଅକ୍ଷରରେ । ପ୍ରଥମ ଜଳର ପିଲାଙ୍କ ସହ ବାକିତକ ନାଟକ କ’ଣ ଲେଖାଯିବ ଆଲୋଚ଼ନା କରୁକରୁ ସମୟ ସରିଗଲା ।
ଏ ତ ଗଲା ମାତ୍ର ଦୁଇଦିନର କଥା ଗଛ ଉପରେ ଆମେ ପ୍ରାୟ ଆହୁରି ୩୦,୪୦ ଦିନ ଜାଣିଲୁ । ଏଥର ଶିଖିବାର ଅନେକ ଯୋଜନା ପିଲା ନିଜେ କରି ପକାଉଥାନ୍ତି । ସେ ମାସଟେ ଭିତରେ ଆମେ ଅନେକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କରିଛୁ । ଯାହା ଶିଖିଛୁ ସେସବୁ ଆମର ଧାରଣାକୁ ଟିକେ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିବାକୁ ଏଠାରେ ଲେଖୁଛି ।
ପରିବେଶରେ ଥିବା ଭିନ୍ନଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଗଛର ବିଭାଗୀକରଣ ଓ ଗଣନା
ଏଯାବତ୍ ଶୁଣିଥିବା ଗଛ ସଂପର୍କତ ସବୁ ଗପକୁ ସଂଗ୍ରହ କରି ଲେଖିବା
ପାଠାଗାରରେ ଥିବା ହଜାର ହଜାର ବହି ଭିତରୁ ଗଛ ସଂପର୍କତ କଥାର ସଂଗ୍ରହ ।
ଔଷଧିୟ ବୃକ୍ଷର ତାଲିକା କରିବା ସହ ତାର ପ୍ରୟୋଗ ବିଧି ।
ଓଡ଼ିଆ,ହିନ୍ଦୀ,ଇଂରାଜୀ,ସଂସ୍କୃତରେ ଗଛର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଗ ପ୍ରତ୍ୟଙ୍ଗ ର ନାଁ ଜାଣିବା
ଗଛ, ପତ୍ର, ଡାଳ,ଫୁଲର ଉଚ୍ଚତା ମୋଟେଇ ବ୍ୟବଧାନ ମାପିବା ସହ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ହିସାବ ନିକାସ ଖେଳ ଖେଳିବା
ବିଭିନ୍ନ ଗଛର ପତ୍ର ସଂଗ୍ରହ କରି ତା ଉପରେ ରବର ଘଷି ସେମାନଙ୍କର textureକୁ ନିଜ ଖାତାକୁ ଉଠାଇବା
ଶହ ଶହ ଗପ, କବିତା,ଧନ୍ଦା,ପହଳି,ନାଟକ ପ୍ରବନ୍ଧ, ଆତ୍ମକାହାଣୀ ଆଦି ଲେଖିବା ।
ବିଭିନ୍ନ ଜଳବାୟୁରେ ହେଉଥିବା ଗଛପତ୍ରର ପ୍ରକାର ଭେଦ ଜାଣିବା ।
ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ଗୋଟିଏ ଗଛର ପ୍ରତିଦିନ ହେଉଥିବା ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ନଜର କରିବା (ପତ୍ରର ଆକାର ,ରଂଗ ଠୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଫୁଲର କଢ଼ ଓ ଫୁଟିଥିବା ଫୁଲ ଯାଏ ସବୁ ।)
ଅତୀତରୁ ଏଯାଏଁ ଆଦିମାନବ ଠୁ ଆରମ୍ଭ କରି ମଣିଷ ଯାଏ ଗଛଠୁ ନେଉଥିବା ସାହାଯ୍ୟର କାହାଣୀ ସଂଗ୍ରହ ।
ଗଛରୁ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଉଥିବା ଜିନିଷରୁ ହସ୍ତକର୍ମ କରିବା
ଗଛ ଚ଼ଢା ଗଛରେ ଝୁଲିବା ଗଛ ଲଗେଇବା ପରି କାମ
ଏଥିସହିତ ଆହୁରି ଅନେକ ଛୋଟ ବଡ଼ କାମ ଯାହା ଖୁବ୍ ଆଗ୍ରହରେ ସ୍ୱତଃସ୍ଫୁର୍ତ୍ତତା ସହ ପିଲାମାନେ କରୁଥିଲେ ।
ପ୍ରାୟ ୨୦, ୩୦ ଦିନ ପରେ ହଠାତ୍ ଦିନେ ‘ର’ କହିଲା “ଆରେ, ଆମେ ଗଛ ବିଷୟରେ ଜାଣୁଜାଣୁ ଅଙ୍କ ଇଂରାଜୀ ବିଜ୍ଞାନ,ସାମାଜିକ,ସଂସ୍କୃତ, ଓଡ଼ିଆ, ଡ୍ରଇଁ, ହସ୍ତକର୍ମ,ଗୀତ,ସାଧାରଣଜ୍ଞାନ, ନାଚ, ଡ଼୍ରିଲ୍ ଖେଳ ସବୁ ଶିଖିସାରିଲେଣିତ ।“
ସମସ୍ତେ ଗୋଟିଏ ମୁହୂର୍ତ୍ତ ଲାଗି କାବା ହୋଇ ଅନେଇଲେ ଓ ପରେ ଜୋର୍ ପାଟିରେ ହସିଲେ, ମୋତେ ବି ଖୁସି ଲାଗିଲା । ମନେ ପଡ଼ିଗଲା ଏମିତି ପ୍ରୟୋଗଟିଏ ଆରମ୍ଭ କରିଥିବାର କାରଣ ।
କିଛିଦିନ ତଳେ ଦଳେ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ବସି କିଛି ନୂଆ କରିବାର ଚ଼ିନ୍ତା ନେଇ ସମନ୍ୱିତ ପୁସ୍ତକ ତିଆରି କରିବାର ଯୋଜନା କରି କିଛି ବହି ତିଆରି କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ବହି ଗୁଡ଼ିକରେ କେଉଁ କଥାଟିକୁ ସମନ୍ୱିତକରାଯାଇଛି ମୁଁ ଅଧମ ବୁଝିପାରିନଥିଲି । ଅନେକ ଥର ପୃଷ୍ଟା ପୃଷ୍ଟା କରି ଓଲଟାଇ ମୁଁ ବହିଟିକୁ ପଢ଼ିଥିଲି। ଗୋଟିଏ ବହି ଭିତରେ (ଗଣିତ,ଇଂରାଜୀକୁ ବାଦ୍ ଦେଇ)ସାହିତ୍ୟ,ବିଜ୍ଞାନ,ସାମାଜିକର ଏହି ଏହି ବିଷୟ ସବୁ ଅଛି ବୋଲି ଲେଖାଯାଇଥାଏ।କେଉଁଠି ବିଷୟ ସହ ଅଭ୍ୟାସ କାର୍ଯ୍ୟର ସଂପର୍କ ନଥାଏ ତକେଉଁଠି ଆକ୍ଟିଭିଟିନାଆଁରେ ଓ ତଥାକଥିତ ଅଭ୍ୟାସକାର୍ଯ୍ୟମାନ। ଅନେକ ଗୁଡ଼ିଏ ତଥ୍ୟ ଭର୍ତ୍ତି ହୋଇ କେଉଁଠି ବିଷୟଟେ ନିଜ ଧାରଣାକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିବାରେ ଅକ୍ଷମ ତ କେଉଁଠି ଖୁବ୍ କମ୍ ବିଷୟରେ ପିଲାଙ୍କ ଲାଗି ବ୍ୟାକରଣର କ୍ଲିଷ୍ଟ ଧାରଣା ଗୁଡ଼ିକର ଅବତାରଣା । ଯେଉଁଠି ପିଲାଭିତରେ ଏକାଗ୍ରତା ବଢାଇବା ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ ସେଠି ପରସ୍ପର ଭିତରେ ସଂପର୍କ ନଥିବା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ପ୍ରଶ୍ନ ମାନଙ୍କର ଭିଡ଼ । ମୋ ଭିତରେ ବି ସମନ୍ୱିତଶିକ୍ଷଣ କଣ, କାହିଁକି,କେମିତି, କେବେଠୁ ପରି ଅନେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଭିଡ଼କୁ ସଫା କରିବାକୁ ଯାଇ ବିଭିନ୍ନ ବହି ଓ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଖୋଜିଲି । ନିଜର ଧାରଣା ଓ ଖୋଜି ପାଇଥିବା କଥାଗୁଡ଼ିକର ସାରାଂଶ ନିମ୍ନମତ୍ତେ।
କ’ଣ
ଅନେକ ବିଷୟରେ ସମଷ୍ଟି (କେତେବେଳେ ବହି ବିଷୟ ତ କେତେବେଳେ ବୟସ ନହେଲେ ଦକ୍ଷତା)
ପ୍ରକଳ୍ପ ଉପରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ
Text bookରୁ ବାହାରୁ ବି ଜାଣିବାର ଅବସର ଗୋଟାଇବା
ବିଭିନ୍ନ ଧାରଣା ମଧ୍ୟରେ ସଂପର୍କ ।
ପାଠ୍ୟକ୍ରମର ବିଭିନ୍ନତାକୁ ସଂଯୋଗ କରେ ।
କାହିଁକି
ଶିଖିବାକୁ ଅର୍ଥପୂର୍ଣ୍ଣ କରେ ।
ମଣିଷର ମସ୍ତିଷ୍କ କେମିତି କାର୍ଯ୍ୟକରେ ତାହାକୁ ଆଇନା ପରି ଦେଖାଇଦିଏ ।
ଅନେକ ପ୍ରକାର ଶିକ୍ଷଣ ଶୈଳୀକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରେ ।
ଶିକ୍ଷଣରେ ବ୍ୟାପ୍ତି ଓ ଗଭୀରତା ଆଣିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
ବୋଧଗମ୍ୟତା ବଢାଇବା ସହ ସାଧାରଣ ଧାରଣା ଗୁଡ଼ିକରେ ପ୍ରୟୋଗିକତା ବଢ଼ାଏ ।
ଦୈନିନ୍ଦିନ ଅସୁବିଧାଗୁଡ଼ିକ ସମାଧାନ କରିବାକୁ ଲାଗି ଦରକାର ତଥ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଚ଼ିହ୍ନଟ କରିବା ସହ ଜଣାଇ ଦେଇ ପାରେ ।
ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାର ଦକ୍ଷତା ସହ ତୁଳନାତ୍ମକ ଓ ସୃଜନାତ୍ମକ ଭାବନାର କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି କରେ ।
ପାରସ୍ପରିକ ଶିକ୍ଷଣର ଅବସର ମିଳିବା ସହ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ହିସାବରେ ନିଜପ୍ରତି ସମାଜର ଜଣେ ସକ୍ରିୟ କର୍ମା ହିସାବରେ ମନୋଭାବର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟେ ।
ପ୍ରେରଣା ବଢ଼େ ।
ସକାରାତ୍ମକ,ଗ୍ରହଣଶୀଳତା,ଯୁକ୍ତିଶୀଳ,ବିଶ୍ଲେଷଣ,ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ ଆଦି ଦକ୍ଷତାକୁ ବଢ଼ାଇବା ନିମନ୍ତେ ଏହା ଏକ ଫଳପ୍ରଦ ପଦ୍ଧତି
ଜୀବନବ୍ୟାପୀ ଶିକ୍ଷଣକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରେ ।
ପ୍ରକୃତ ଜୀବନରେ ଅନୁଭୂତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସକ୍ରିୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରାଏ ।
ବିଷୟର ଗଭୀର ବୋଧଗମ୍ୟତା ଆଣିଦିଏ ।
ଏଥର ସମନ୍ୱିତ ଶିକ୍ଷଣ କଣ ଓ କାହିଁକିର ଧାରଣା ଆହୁରି ସ୍ପଷ୍ଟ ହେଲା । ବିଷୟ,ଦକ୍ଷତା,ଧାରଣା,ସମୟ, ପିଲା,ଶିକ୍ଷକ,ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ଆଦି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମନ୍ୱୟ କରିବାର ପ୍ରଣାଳୀ ଭିନ୍ନ ହେବ ନିଶ୍ଚିୟ । ମୋର ଏଇ ଧାରଣା ବା ବୁଝାମଣାକୁ ଆଧାର କରି ଗଛ ଉପରେ ଏଇ ଛୋଟ ପ୍ରୟାସଟି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଯେଉଁଥିରେ ସବୁଗୁଡ଼ିକ ଏକସଙ୍ଗେ ସମନ୍ୱିତ ହୋଇପାରୁଛି କି ନାହିଁ ମୁଁ ଦେଖିଥିଲି।ଅର୍ଥାତ୍ ବିଭିନ୍ନ ବୟସର ପିଲା ଏକାଠି ବସି ଗଛକୁ ସାମଗ୍ରୀକ ଭାବେ ଜାଣିବାର ଅବସର ତିଆରି କରିଥିଲି। ଗଛକୁ କେବଳ ବିଜ୍ଞାନ, ସାମାଜିକ କି ଗଣିତ ବିଷୟର ଅଂଶ ଭାବେ ନୁହେଁ ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ଭାବେ ଜାଣିଥିଲୁ। ଭୁଲି ଯାଇଥିଲୁ ଆମ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ବିଭିନ୍ନ ବହି ନାଁ ରେ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିବା ବିଭାଗୀକରଣକୁ। ସତ କହିବାକୁ ଗଲେ ଏସବୁର ଆବଶ୍ୟକତା ହିଁ ପଡ଼ି ନଥିଲା।ଏହି ଘଟଣା ପରେ ପରେ ଗୋଟିଏ ସମନ୍ୱିତ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ କୁ ପାଞ୍ଚ ଛଅ ମାସ ପଢ଼ାଇସାରିଥିବା ଶିକ୍ଷକମାନେ ଏକାଠି ହୋଇଥିଲେ ରାଜ୍ୟ ମୂଖ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ରରେ। ସେଠି ସେମାନଙ୍କର ଅଭିଯୋଗ ଥିଲା,
ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ଶ୍ରେଣୀ ଓ ସମୟ ପାଇଁ ବହି ଗୁଡ଼ିକ ତିଆରି ହୋଇନି,
ଶିକ୍ଷକ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ଅନୁପାତରେ ଅସୁବିଧା। ଉଦାହରଣ ୩୪ଜଣ ୫ବର୍ଷର ପିଲାଙ୍କ ଲାଗି ଜଣେ ଶିକ୍ଷକକୁ ୩୫ମିନିଟ୍ଆ ସାତୋଟ୍ କ୍ଲାସ ଲଗାତର ନେବାକୁ ହେଉଛି । ତେଣୁ ଅସୁବିଧା ହେଉଛି ।)
ବହି ସିନା ଗୋଟିଏ ହେଲେ ଖାତା କେତୋଟି ହେବ ?
ଗୋଟିଏ ବିଷୟରେ ବିଜ୍ଞାନ ଅଂଶ ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷକ,ଗଣିତ ଅଂଶ ଗଣିତ ଶିକ୍ଷକ,ସାହିତ୍ୟ,ଆଦି ଅଂଶକୁ ଭିନ୍ନ ବିନ୍ନ ଶିକ୍ଷକଙ୍କୁ ତ ପଢାଇବାକୁ ହେବ । ତେବେ ଖାତା କିଏ ଦେଖିବ ? (୧ ନମ୍ୱର ପ୍ରଶ୍ନ ଇଂରାଜୀ ସାର୍ ୨ ନମ୍ୱର ପ୍ରଶ୍ନ ଗଣିତ ସାର୍ ଦେଖିବେ କି ?)
ଅଭିଭାବକ ପଚାରୁଛନ୍ତି କେଉଁ ନମ୍ୱର ପ୍ରଶ୍ନ କେଉଁ ଖାତାରେ ହେବ ?
କ୍ରମାନୁସାରେ ବିଷୟବସ୍ତୁସବୁ ନାହିଁ ।
ବେଶୀ ଗୃହପାଠ ନାହିଁ ଯାହା ବି ଅଛି ସେଥିରେ ଶିକ୍ଷକ କି ଅଭିଭାବକ କେହି ଖୁସି ହୋଇପାରୁନାହାନ୍ତି ।
ଧାରଣା ଓ ବିଷୟରେ ପୁନରାବୃତ୍ତି ହୋଇଛି ।
ଲେଖିବା କାମ କମ୍ ଅଛି ।
ଗଣିତ ଓ ଓଡ଼ିଆରେ କମ୍ ପାଠ ଅଛି ।
ପରୀକ୍ଷା କେମିତି କରିବୁ ?
ଟ୍ୟୁସନ୍ ସାର୍ ପଢ଼ାଇ ପାରୁନାହାନ୍ତି ।
ଏହିସବୁ ଆଲୋଚନା ପ୍ରଥମ ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ଶ୍ରେଣୀ ପିଲାଙ୍କ ବହି ଉପରେ ଥିଲା। ଆମ ଶିକ୍ଷକମାନେ ବହି ତିଆରି କରିଥିବା ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ମାନଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରୁଥିଲେ। ଏଥିରୁ ଆମ ଲକ୍ଷ୍ୟ ପିଲାଙ୍କୁ ପରୀକ୍ଷା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ନା ଜୀବନ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ତାହା ନିଶ୍ଚୟ ବୁଝିହେଉଥିବ । ମୋର ଜଣେ ବନ୍ଧୁ ଏଥିରେ ସାମିଲ୍ ଥିବାରୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମଟିକୁ କେବଳ ଦେଖିବାକୁ ଡାକିଥିଲେ। ତେଣୁ ମୁଁ ସେତକ କରି ତାଙ୍କୁ ନିଜର ମତାମତ ଜଣାଇ ଫେରିଆସିଥିଲି। ଭାରତରେ ବିକଳ୍ପ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରୟୋଗ କେବଳ ନିଜେ କରୁଛନ୍ତି ବୋଲି ଦାବି କରୁଥିବା ସେହି ସଙ୍ଗଠନର ଜ୍ଞାନୀମାନଙ୍କୁ କିଛି କହିବା ମୋର ଧୃଷ୍ଟତା ହେବ ବୋଲି ମୋତେ ଚୁପ୍ ରହିବାକୁ ହେଲା।
ମୋର ବିଶ୍ୱାସ ପିଲା ନିଜ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କଣ ଜାଣିଛି; ଆମେ ହୁଏତ ତାକୁ ତା ରାସ୍ତାରୁ ବାଟ ଭୁଲେଇ ଦେଉଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଏ ବିଷୟ, ବହି, ସମନ୍ୱିତ ପାଠ୍ୟ ପୁସ୍ତକ ତିଆରି କରିବାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କଣ ଜ୍ଞାନୀ ବୋଲେଇ ହୋଇ ସିଂହାସନରେ ବସିଥିବା ଆମେ ବଡ଼ମାନେ ଜାଣିଛନ୍ତି ତ ? ଏ ବିଷୟରେ ଏକ ଦୃଢ଼ ଓ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ବୁଝାମଣା ଆଣିବା ପରେ ଅନେକ ପ୍ରୟୋଗକୁ ଦେଖିବା ପରେ ଆମେ ଏ କାର୍ଯ୍ୟଟି କରୁଛନ୍ତି ତ ?
ଥରେ ଟିକେ ସମସ୍ତେ ନିଜ ପିଲାବେଳକୁ ମନେପକାଇବା ପିଲାବେଳେ ମାଙ୍କଡ଼ର ପିଠା ଭାଗ କରି ଖାଇବା ଗପ ବୁଢ଼ୀମା କହିବା ବେଳେ ଗପର ବିଷୟବସ୍ତୁ ଗଣିତ ବୋଲି ଓ ଗପଟି ସାହିତ୍ୟ ବୋଲି ଭାଗ କରୁନଥିଲା ଆମ୍ୱ ଡ଼ାଳରେ ବସିଥିବା ହଳଦୀବସନ୍ତର ରଂଗ ଦେଖି ଖୁସିହୋଇ ଯାଉଥିବା ମନ ମୋର ତାର ଉଡ଼ିବା ଦେଖି ସେ କେମିତି ଉଡ଼ିପାରୁଛି ବୋଲି ପ୍ରଶ୍ନଟି ବିଜ୍ଞାନର ଭାବି ପଚାରିବା ଭୁଲୁନଥିଲା । ସାଇକେଲ୍ର ଚକ ଘରଘର ଗାଡ଼ିଯାଉଥିବା ବେଳେ ସାଇକେଲର ଚ଼କାରେ ପଶି ସର୍ସର୍ ଗଡ଼ାଇ ଦେ ଗୀତ ଗାଇବା ସହିତ ତାଳ ଖାଇସାରି ତାକୁ ଗାଡ଼ିକରି ଚ଼ଲାଇବାର ପ୍ରବୃତ୍ତିଟି ବିଜ୍ଞାନର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ବୋଲି ରୋକି ହେଉ ନଥିଲା ମାଆ କୋଳରେ କି ନାନୀ କାଖେଇ ଜହ୍ନମାମୁଁଙ୍କୁ ଦେଖେଇ କ୍ଷୀର ସର ଓ ଚ଼ୁଡ଼ାଛତୁଆ ଖୁଆଇଦେବା ବେଳେ ଗାଉଥିବା ଗୀତ ବାରମ୍ୱାର ଶୁଣିବା ପରେ ଜହ୍ନରେ ଥିବା ଦାଗଟି କାହିଁକି ବୋଲି ପ୍ରଶ୍ନଟି ଆସିବା ବନ୍ଦ ହେଉନଥିଲା ।
ମୁଁ ଭାବୁଛି ମୋ ପରି ସମସ୍ତଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ଠିକ୍ ଏଇଆ ଘଟିଥିବ। ତେବେ ବିଷୟର ଭିନ୍ନତା, ପାଠ୍ୟକ୍ରମ-ପାଠ୍ୟଖସଡ଼ାର ଭିନ୍ନତା ଆସିଲା କେଉଁଠୁ ? ଯେଉଁମାନେ ଭିନ୍ନତା ଆଣିଲେ ସେମାନେ ଯଦି ବିଭିନ୍ନତା ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ଭାବୁଛନ୍ତି ତେବେ ଗପ ଶୁଣି ଶୋଇଯାଉଥିବା ନିଜ ପିଲା ଯେତେବେଳେ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରୁଛି ତାର ସେ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ଏବେ ବିଜ୍ଞାନ ସମୟ ନୁହେଁ କହି ବନ୍ଦ କରିପାରୁନାହାନ୍ତି କାହିଁକି ? ଯେଉଁମାନେ ସମନ୍ୱିତ କହି ଏହି ଅଧ୍ୟାୟରେ ଗଣିତର ମିଶାଣ ଫେଡ଼ାଣ ଶିଖିବ, ସାହିତ୍ୟର ପଢ଼ିବା ଓ ବ୍ୟାକରଣ ଶିଖିବ ବୋଲି କାର୍ଯ୍ୟ ଦେଇଛନ୍ତି ସେମାନେ ଆପଣାର ଜୀବନକୁ ବ୍ୟାକରଣ ଓ ଗଣିତ ଅନୁସାରେ ବିଭାଗୀକରଣ କରୁନାହାନ୍ତି କାହିଁକି ?
ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକ ମନରେ ରହି ଦ୍ୱନ୍ଦ ବଢ଼ାଉଛନ୍ତି ବୋଲି ମୁଁ ସେମାନଙ୍କର ବୋଝ ସହିନପାରି ପଚାରିଦେଲି । କିନ୍ତୁ ତଥାପି ଯେଉଁ କେତେଜଣ ଜୀବନଟା ସମନ୍ୱିତ ବୋଲି ଜାଣିଛନ୍ତି, ପିଲାବେଳଠୁ ସାମଗ୍ରୀକ ଭାବେ ଦୁନିଆକୁ ଦେଖିଛନ୍ତି ଓ ଜୀବନବ୍ୟାପୀ ଏହି ସମନ୍ୱିତ ସାମଗ୍ରୀକତା ରହିପାରିବ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ ରଖିଛନ୍ତି,ସେମାନେ ନିଶ୍ଚିୟ ପିଲାଟି ଠାରୁ ହିଁ ଖିଅଟିଏ ପାଇଯିବେ ଶିକ୍ଷଣ ଲାଗି । ଯାହାକୁ ଆଧାର କରି ଜୀବନର ପାହାଚ ପରେ ପାହାଚ ଚଢ଼ି ହେବ, ଶିକ୍ଷଣର ପଦ୍ଧତି ହିଡ଼ ସବୁ ଡ଼େଇଁ ହେବ । ସର୍ବୋପରି ଏଇ ଭିତରେ ପିଲାଟି ଜୀବନକୁ ଓ ଶିଖିବାକୁ ଭଲପାଇବା ଶିଖିଯିବ ବୋଲି ମୋର ବିଶ୍ୱାସ ।